پنج کاری که نشانه تواضع است

امام رضا علیه السلام فرمودند: تواضع درجاتى دارد: یکى از آنها این است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کندکه انتظار دارد با او رفتار کنند، اگر بدى دید آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فروخورد و از مردم درگذرد، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد. 

متن حدیث: 

امام رضا علیه السلام : اَلتَّواضُعُ دَرَجاتٌ: مِنْها أَنْ یَعْرِفَ الْمَرْءُ قَدْرَ نَفْسِهِ فَیُنْزِلَها مَنْزِلَتَهابِقَلْبٍ سَلیمٍ، لایُحِبُّ أَنْ یَأْتىَ إِلى أَحَدٍ إِلاّ مِثْلَ مایُؤْتى إِلَیْهِ، إِنْ رَأى سَیِّئَةً دَرَأَهابِالْحَسَنَةِ، کاظِمُ الْغَیْظِ عافٍ عَنِ النّاسِ، وَاللّه ُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛

"اصول کافی، جلد2، صفحه 124"

طلاق عاطفی دستاورد موبایل و تبلت برای خانواده‌ها

یک کارشناس مسائل اجتماعی گفت: جلوه دیگری از پدیده شوم طلاق که برگرفته از فرهنگ غلط غربی بوده و امروزه بیشتر در بین زوجین جوان رواج پیدا کرده، طلاقی است که به عنوان طلاق توافقی تعریف شده است و طلاق عاطفی نیز دستاورد موبایل و تبلت برای خانواده‌ها است.

عشرت شایق در گفت‌و گو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری فارس گفت: دختر با لباس سفید عروسی می‌رود خانه بخت و با لباس سفید مرگ هم بیرون می‌آید» این ضرب المثلی است که قدیمی ها بیشتر و بهتر به آن اعتقاد داشتند تا جوانان امروزی! کسانی که با وجود محرومیت و امکانات کم، سطح توقعات خود را متناسب با نگاه واقع بینانه تنظیم کرده و همراه با شریک زندگی خود، دنیایی از مهر و صفا را زیر یک سقف بوجود آورده و یار و مونس هم در غم‌ها و شادی‌ها می‌شدند.

وی ادامه داد: اما به نظر می‌رسد افزایش امکانات و پیشرفت تکنولوژی به جای اینکه گره از مشکلات زندگی بشر باز کند و محیط خانواده را گرم‌تر و صمیمی‌تر کند، آتش اختلافات، جدایی‌ها و دو دستگی‌ها را بیشتر کرده است.

این کارشناس امور زنان تصریح کرد: در این عصر به اصطلاح عصر تکنولوژی، ناگهان با نسلی روبه رو شدیم بی حوصله، سرکش و خسته از دوندگی‌های بی پایان و درگیر مشکلات ریز و درشت روزانه زندگی و تلاش‌هایی نافرجام که برای آینده‌ای نامعلوم انجام می‌گیرد.

شایق اظهار داشت: نسلی که برخی از آنان به هیچ کدام از باورهای اجتماعی، ارزش‌ها و رفتارهای معقول جامعه پایبند نیستند! نسلی که بعضا به راحتی به تمام گذشته‌اش و تمامی مناسبات اجتماعی و هنجارهای جامعه‌اش پشت پا زد. نسلی که چندین میلیون جوان داشت با کلی شور و حال، حرارت و امید و انرژی برای ساختن فردایی بهتر اما درگیر دنیایی از مشکلات، کمبودها و ناهنجاری‌ها شد.

وی تصریح کرد: نسلی که عادت کرد به راحتی دل ببندد، عاشق شود، و بعد خیلی راحت همه چیز را فراموش کند و در پی آن به سوی وادی پر ماجرا و مخاطره آمیز طلاق کشیده شود و به این کلمه منحوس عادت کند!

این کارشناس مسائل اجتماعی افزود: متاسفانه چنانچه مشهود است، بحث طلاق و تن دادن به آن قباحت خود را در جامعه ما از دست داده است. تبعات این پدیده شوم اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. درگیری‌های پیاپی خانواده و از بین رفتن حرمت‌ها و عواطف و متعاقب آن، حضور در راهروهای دادگاه خانواده، گرفتار شدن به مشکلات و بیماری های روحی و جسمی، آوارگی فرزندان و مورد تهدید قرار گرفتن آینده آنان، درگیر شدن خانواده و اطرافیان و در برخی موارد ضرب و شتم و حتی قتل، محکومیت و زندان و ... تنها بخشی از عواقب ختم زندگانی‌ها به طلاق است.

شایق گفت: شاید در طلاق به ظاهر دو نفر از هم جدا می‌شوند و راه زندگیشان را از یکدیگر جدا می‌کنند اما قطعا آثار، تبعات و خسارت‌های ناشی از گسسته شدن این حلقه، دامن دیگر افراد خانواده و جامعه را هم می‌گیرد چرا که دایره تبعات اجتماعی و اتفاقاتی که در پس آن می‌افتد، فروپاشی نظام یک خانواده و ایجاد مشکلات اجتماعی برای سایرین را بدنبال دارد.

وی افزود: البته ممکن است عده‌ای بگویند که آمار طلاق در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورهای جهان هنوز آمار تکان دهنده‌ای ندارد اما اگر تفاوت‌های بارز فرهنگی و مذهبی و ارزش‌های حاکم بر جامعه ایران و سایر کشورها را با هم مقایسه کنیم آنگاه می‌توان فهمید که در جامعه ایران همین میزان طلاق نیز نگران کننده است.

وی ادامه داد: در کشوری که به نام کشور اسلامی و علوی در دنیا شناخته شده و انسجام خانواده‌ها و تقویت ریشه‌ها و بنیه‌های عاطفی آن جزء اولویت‌ها به شمار می‌رود، نباید این تعداد طلاق صورت گیرد.

شایق گفت: زمانی که دو عضو از دو جنس متفاوت با عقاید و اعتقادات متفاوت و از دو خانواده و فرهنگ متفاوت با همدیگر زیر یک سقف قرار می‌گیرند، تفاوت سلیقه و اختلاف امری طبیعی خواهد بود اما اینکه چگونه این تفاوت‌ها مدیریت شوند، نیازمند صبوری، فهم و درک متقابل زوجین از یکدیگر است چرا که این درک متقابل و محبتی که در پی آن به وجود می‌آید، مایه تداوم زندگی مشترک بوده و باید به فرزندان منتقل شود تا آنان شاهد محبت، دلدادگی، رأفت و عطوفت پدر و مادر در فضای خانه و خانواده باشند.

وی اظهار داشت: اما متأسفانه امروزه اصول زندگی به شدت تحت تاثیر محیط قرار گرفته و بسیاری از جوانان و والدین مانند گذشته به زندگی مشترک فکر نمی‌کنند و در نتیجه، نه تنها شاهد گسترش ازدواج در بین جوانان نیستیم بلکه افزایش طلاق در بین جوانان به یکی از دغدغه‌های فکری خانواده ها تبدیل شده است.

این کارشناس امور زنان گفت: مرد و زن در گذشته با تمامی کمبودها و کاستی‌ها به زندگی خود پایبند بودند و با هر گونه سختی آن کنار می‌آمدند اما اکنون جوانان با ایجاد کوچکترین مشکلی، راه جدایی را در پیش می‌گیرند. هرگاه خواسته‌ها و نیازها درست نباشد و یا طرفین پاسخگوی نیازهای یکدیگر نباشند، مشکلات ایجاد می‌شود و در این مسیر لجبازی طرفین و دخالت‌های بی مورد برخی والدین مسأله را حادتر می‌کند.

وی گفت: در حال حاضر مشکلات اقتصادی، اعتیاد، افزایش توقعات از همدیگر، عدم تفاهم و ... همه و همه مسائلی هستند که باعث جدایی و گسسته شدن علقه‌های عاطفی و احساسی افراد می‌شود اما سوال این است که ریشه این ناهنجاری‌ها و افزایش روز افزون پدیده شوم طلاق چیست؟

این کارشناس مسائل اجتماعی افزود: امروزه برخی از طلاق‌ها، طلاق عاطفی است و دارای آثار مخرب فردی و اجتماعی بسیار زیادی است علی الخصوص اگر فرزندان یا فرزندانی نیز در این میان وجود داشته باشند که در این صورت آثار ناگوار آن به مراتب بدتر و سخت‌تر خواهد بود.

شایق افزود: در طلاق عاطفی افراد در زیر یک سقف یا یکدیگر زندگی می‌کنند ولی آن ارتباط و دلبستگی عاطفی را که باید نسبت به هم داشته باشند، ندارند اما به دلایل مختلف از جمله زیر سوال رفتن اعتبار و آبرو، وجود فرزند یا فرزندانی در محیط خانواده، ترس از جدایی و یا در نظر گرفتن سرنوشت کسانی که از هم جدا شده اند و ... ظاهر زندگی مشترک را حفظ میکنند بدون اینکه از زندگی مشترک لذت ببرند.

وی گفت: در برخی موارد، زوجین به دلیل اینکه بعد از طلاق ماوایی برای خود نمی‌بینند ناچار به سازش اجباری با یکدیگر تن میدهند اما این نوع زندگی قطعا پاسخگوی نیازهای روحی و روانی و جسمی طرفین نخواهد بود و زندگی آنان به یک زندگی بی روح، خشک و خالی از شادی و نشاط مبدل می شود که در آن، ظرف محبت فرزندان خانواده پر نمی‌شود و نیازهای روحی و روانی آنها اشباع نمی‌گردد و قطعا چنین وضعیتی، خطرات مسائل و مشکلات عدیده دیگری را به همراه خود می آورد.

شایق افزود: چه بسا فرزندان چنین خانواده هایی هستند که بعضا به عنوان مجرم و بزهکار اجتماعی بار آمده و پس از ارتکاب اعمال مجرمانه و آسیب رسانی به دیگران، دستگیر و محاکمه شده و سال‌های سال را در زندان سپری می‌کنند و یا به مواد مخدر سنتی و صنعتی رو می‌آورند.

وی تصریح کرد: جلوه دیگری از پدیده شوم طلاق که برگرفته از فرهنگ غلط غربی بوده و امروزه بیشتر در بین زوجین جوان رواج پیدا کرده، طلاقی است که به عنوان طلاق توافقی تعریف شده است. در این نوع طلاق، برخلاف جدایی‌هایی که در گذشته صورت می گرفت، دو طرف با توافق هم از یکدیگر جدا می شوند. در این نوع طلاق، زوجین با نگاه حذفی به جدایی فکر می کنند و بر خلاف سایر طلاق ها، دیگر راهی برای پادرمیانی و وساطت بزرگتر ها و ریش سفیدان خانواده، قاضی، قانون و مشاوره های خانواده وجود ندارد و مرد و زن با پشت پا زدن به تمامی احساسات، عقاید، عواطف، دلبستگی ها و وابستگی ها از هم جدا می شوند.

شایق افزود: زندگی مشترکی که می توانست با کمی صبوری و مذاکره به یک تفاهم و فهم مشترک از هم برسد، به راحتی و در چشم بهم زدنی از بین می رود که البته در بسیاری از موارد این نوع طلاق به دلیل اینکه با شتابزدگی و از سر لجاجت صورت می گیرد منجر به پشیمانی نیز می شود اما چه سود که این پشیمانی در اکثر موارد هیچگونه سودی برای طرفین ندارد.

وی گفت: آمارهای تکان دهنده این نوع طلاق به اندازه‌ای است که مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولان عالی قضایی از این موضوع ابراز تاسف نموده و خواستار اهتمام و دقت بیشتر در این مورد شدند. ایشان با اشاره به افزایش روز افزون تعداد زندانیان در رابطه با مسائل خانوادگی و همچنین آمار تاسف بار طلاق های توافقی در جامعه، خواستار انجام اقدامات جدی در جهت ترویج فرهنگ صلح و سازش در جامعه و آسیب شناسی و تقویت شوراهای حل اختلاف برای کاهش اینگونه آسیب های اجتماعی شدند. معظم له با تاکید بر تلاش برای تسهیل ازدواج جوانان می فرمایند: این مساله از زوایای مختلف مالی، خانوادگی، اخلاقی و اجتماعی هزینه ساز است و باید با تمرکز بر راه حل های مختلف برای علاج آن فکر جدی کرد.

وی افزود: اما این روزها، طلاق دیگری نیز در جامعه رواج پیدا کرده است که می‌توان به آن واژه طلاق مدرن را نسبت داد. این نوع طلاق را می‌توان یکی از به روزترین و جدیدترین نوع طلاق در جامعه دانست. این نوع طلاق که هرچند ممکن است منجر به طلاق و جدایی فیزیکی زوجین از هم نشود ولی می تواند به جدایی احساسی، عاطفی، روحی و روانی و جدایی همه جانبه تک تک اعضای یک خانواده آنهم به دلیل غرق شدن و اعتیاد بی رویه به فضاها و شبکه‌های مجازی منجر شود.

شایق اظهار داشت: در این نوع طلاق افراد با یکدیگر زندگی می‌کنند اما به دلیل درگیری های بسیار زیاد فکری و ذهنی برگرفته از فضاهای مجازی، مجال زندگی کردن در فضای واقعی را از دست می دهند و بیشتر در توهمات و اوهام ناشی از استفاده بی رویه از فضای مجازی سیر می کنند.

وی گفت: در اینگونه خانواده‌ها طلاق عاطفی به گونه‌ای دیگر بوجود می آید. اعضای خانواده زیر یک سقف زندگی می کنند ولی هر کس به کار خود رسیده و هیچ گاه زمانی برای صحبت کنار هم ندارند. در این خانواده‌ها، ظرف محبت افراد یک خانواده از هم جدا و استفاده بی رویه از تکنولوژی جای صحبت کردن با هم و مشاوره گرفتن از یکدیگر را می گیرد. این افراد این نوع خانواده ها به تکنولوژی رو آورده و آن را به خانواده ترجیح می دهند که این خود یک معضل بزرگ بوده و موجب کاهش وابستگی ها و دلبستگی های خانوادگی می شود.در طلاق مدرن، می‌شود .

شایق افزود: طلاق مدرن برخاسته از حضور بی رویه یک فناوری آنهم در یک شی کوچک به نام موبایل و تبلت است. افراد درگیر در این فضا محبت و احساسات خود را بیشتر با افراد ناشناس با هویت نامعلوم که هیچگونه پیش زمینه ذهنی از قیافه، اخلاق و سجایای اخلاقی طرف مقابل ندارند، تبادل و به اشتراک می‌گذارند و در اینجاست که افراد از فضای واقعی زندگی و کار خود دور شده و در اوهام و فضای غیر واقعی سیر کرده و در توهمات خیالی خود غرق می شوند.

وی گفت: در واقع مشکل جامعه کنونی ما این است که انسان های امروزی به دلیل مشغول شدن افکارشان در محیط های مجازی و شبکه های اجتماعی، محبت واقعی را در فضای مجازی طلب می کنند. به همین دلیل است که در عالم واقع قادر به ابراز محبت خود به دوستان، آشنایان و فرزندان خود نیستند. برای غلبه بر چنین فضایی باید به انسان های اطراف با تمام کاستی ها و نواقصشان توجه داشت و فارغ از کمبودها، به بزرگ کردن حسنات آنها و کوچک کردن و نادیده گرفتن بدی ها و پلشتی هایشان اقدام نمود و محبت به همدیگر را جایگزین تمامی توقعات و زندگی مصنوعی در فضای مجازی نمود. زن و مرد باید یاد بگیرند که در زندگی مشوق همدیگر باشند و با کوچکترین بهانه، کارهای همدیگر را تشویق کنند و از مقایسه کردن و مقایسه شدن با اشخاصی خارج از فضای خانه و خانواده پرهیز نمایند.

این کارشناس مسائل زنان گفت: اگر مرد یا زن خانواده بداند که به دلیل کمبود محبت به اعضای خانواده اش، همسر و فرزندانش وابسته و دلبسته به افراد دیگر آنهم در فضاها و شبکه های مجازی با هویت نامشخص، دوست یا دشمن می شوند و به قول معروف از راه به در می شوند، دیگر حاضر نخواهد بود مهر و محبت خود را از آنها دریغ نماید. قطعا با هم بودن در محیط خانه، انجام کارها و تفریحات سالم بصورت جمعی و حتی رفتن به مسافرت های ساده با لوازم و تجهیزات اندک، می تواند ارتباطات عاطفی بین اعضای خانواده را مستحکم تر نماید و با هم بودن و راحت نگاه کردن به امورات زندگی را ممکن سازد.

شایق افزود: زن و مرد باید واقعیت‌های موجود زندگی را بفهمند و توقعات بیجا و در بسیاری از موارد نابجا از یکدیگر را کنار بگذارند و با پرهیز از تفاخر و یاد کردن دارایی‌ها و افتخارات خود و دیگران، قدردانی عملی و لسانی از همدیگر را جایگزین کرده و محبت و دلبستگی اعضای خانواده‌ها را با یکدیگر باعث شوند. دست محبت کشیدن بر سر همسر و فرزندان و ابراز لسانی این محبت، هزینه و خرج چندانی ندارد. زن و مرد به عنوان شریک همدیگر در مسیر پر فراز و نشیب زندگی و گاه در نقش پدر و مادر باید سعی کنند واژه های دلنشین و محبت آمیز را در زندگی به کار برند چرا که جمله های محبت آمیز، در عین بی هزینه بودن می توانند باعث تحکیم روابط بین اعضای خانواده شوند.

وی تصریح کرد: مرد و زن باید زبان خود را به گفتن کلمات محبت آمیز و عاشقانه عادت دهند آن هم نه الفاظ تصنعی بلکه واقعی. مداومت بر گفتن چنین کلماتی همراه با ایجاد تغییرات سازنده در زندگی راه را برای رسیدن به یک زندگی پر از نشاط فراهم و حلقه‌های اتصال و گره‌ها و علقه‌های احساسی خانواده‌ها را مستحکم‌تر می کند.

پاسخ زندان‌بان‌ها به صالح‌بن‌وصیف درباره رفتار امام عسکری(ع)

ندان‌بان‌هاى امام عسکرى علیه‌السلام در جواب صالح بن وصیف: چه بگوییم در باره کسى که روزها را روزه مى گیرد و تمام شب را به عبادت به سر مى‌آورد و جز به عبادت سخنى نمى‌گوید و جز به عبادت به کارى نمى‌پردازد.

متن حدیث:

زندان‌بان‌هاى امام عسکرى علیه السلام در جواب صالح بن وصیف گفتند: ما نَقولُ فی رَجُلٍ یَصومُ نَهارَهُ و یَقُومُ لَیلَهُ کُلَّهُ، لا یَتَکلَّمُ و لایَتَشاغَلُ بِغَیرِ العِبادَةِ؛


«بحارالانوار، ج50، ص 308 - کافی،ج1،ص512»

سوره‌ای برای مردم آخرالزمان

از امام سجّاد(علیه السلام) دربارۀ توحید سؤال شد، حضرتش فرمود: «خداوند عزّوجلّ می‌دانست در آخرالزّمان مردمانی ژرف‌اندیش خواهند آمد، پس سورۀ اخلاص و شش آیۀ اوّل سورۀ حدید را نازل فرمود، هر کس ورای آن را طلب کند، هلاک شود.»1

ای اهالی آخر زمان!
ای مردم ژرف اندیش!
روزانه چندین بار توحید را می‌خوانیم.

چقدر از این سوره می‌دانیم؟
پیش فرض پاسخ: سوره‌ای برای مردم آخرالزّمان
در شأن نزول این سوره از امام صادق(ع) چنین نقل شده: «یهود از رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) تقاضا کردند خداوند را برای آنها توصیف کند، پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) سه روز سکوت کرد و پاسخی نگفت، تا این سوره نازل شد و پاسخ آنها را بیان کرد.»

در حدیثی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‏خوانیم که فرمود: «آیا کسی از شما عاجز است از اینکه یک سوم قرآن را در یک شب بخواند؟!» یکی از حاضران عرض کرد: ای رسول خدا! چه کسی توانایی بر این کار دارد؟! پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «سورۀ قل هو الله را بخوانید.»

در حدیث دیگری از امام صادق(ع) می‏خوانیم: «هنگامی که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) بر جنازۀ سعد بن معاذ نماز گزارد، فرمود: «هفتاد هزار ملک که در میان آنها جبرئیل نیز بود بر جنازۀ او نماز گزاردند! من از جبرئیل پرسیدم او به خاطر کدام عمل، مستحقّ نماز گزاردن شما شد؟ گفت: به خاطر تلاوت «قُلْ هُوَ الله أَحَدٌ» در حال نشستن و ایستادن و سوار شدن و پیاده‏ روی و رفت و آمد.»

و در حدیث دیگری از امام صادق(ع) می‏خوانیم: «کسی که یک روز و شب بر او بگذرد و نمازهای پنجگانه را بخواند و در آن «قُلْ هُوَ الله أَحَدٌ» را نخواند به او گفته می‏ شود: ای بندۀ خدا! تو از نمازگزاران نیستی!»

در حدیث دیگری از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است که فرمود: «کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، خواندن سورۀ «قُلْ هُوَ الله أَحَدٌ» را بعد از هر نماز ترک نکند؛ زیرا هر کس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او جمع می‌‏کند و خودش و پدر و مادر و فرزندانش را می‏ آمرزد.»

از روایت دیگری استفاده می‏شود که خواندن این سوره به هنگام ورود به خانه، روزی را فراوان می‏کند و فقر را دور می‏ سازد.

منبع: ماهنامه موعود شماره 122 

سوره ای برای دستیابی آسان به روزی

سوره یوسف،دوازدهمین سوره قرآن و نام دیگرش «احسن القصص» که دارای 111 آیه و مکی می باشد.

نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم: «سوره یوسف را به زیردستان خود آموزش دهید زیرا هر مسلمانی که این سوره را تلاوت کند و به خانواده و زیردستان آموزش دهد خداوند سختی های هنگام مرگ را از او برداشته و نیرویی به او عطا می کند تا به دیگران حسد نورزد.»

امام صادق علیه السلام فرموده اند: «هرکس این سوره را در شب ها یا روزها تلاوت کند خداوند در روز قیامت او را در حالی مبعوث می کند که جمالش مانند حضرت یوسف علیه السلام زیباست و ترس و بی تابی در قیامت به او نمی رسد و از بندگان شایسته و خوب خداوند خواهد بود.»

همچنین ایشان فرموده اند: «کسی که این سوره را قرائت می کند در روز قیامت از آنچه که موجب بی تابی مردم می شود در امان است و همسایه بندگان صالح خدا خواهد بود و نیز از ارتکاب زنا و زشتگویی در امان خواهد بود.»

آثار و برکات سوره

1) آسان شدن روزی

اگر سوره یوسف را بنویسد و آن راشسته و بنوشد، خداوند راه دستیابی به روزی اش را آسان می کند.

2) رفع حس حسد

امام باقر علیه السلام فرمودند: خداوند سوره یوسف را همچون مثالی ذکر فرمودند تا مردم نسبت به هم حسد نورزند، آنگونه که برادران یوسف با او کردند.

3) برای عزیز و محترم شدن

هر که این سوره را بنویسد و سه روز در خانه نگهدارد و بعد از سه روز آن را در بیرون خانه دفن کند نزد پادشاه مملکت عزیز و مکرم گردد.

پی نوشت:
«قرآن درمانی روحی و جسمی محسن آشتیانی، سید محسن موسوی،»

منحصر به فردترین آیه قرآن

با مروری بر پهنه آیات قرآن می توان دریافت که مقوله دعا بسیار مورد عنایت و اهتمام حضرت باری تعالی در این صحیفه همیشه ماناست آنقدر که خداوند برای بیان آن، بهترین اسوب کلام و لطیف ترین شیوه سخن پردازی را به کار می بندد تا ما را به اهمیت موضوع رهنمون شود. د ر کریمه 186 سوره مبارکه بقره می فرماید:

«وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أجیب دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبوا لی وَ لْیؤْمِنوا بی لَعَلَّهمْ یَرْشدون»
«و هنگامى که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعاى دعا کننده را، به هنگامى که مرا مى خواند، پاسخ مى گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند).»

این آیه را می توان منحصر به فردترین آیه قرآن از جهت افاده مضون (دعا)دانست که نشان می دهد خداوند نسبت به بنده ای که به درگاه حضرتش دست به دعا برداشته، نهایت توجه و عنایت را دارد:

1. مطلب به صورت تکلّم (نه غیبت) آن هم با آوردن هفت بار ضمیر متکلّم وحده بیان شده است. این ساختار، آیه را در قرآن منحصر به فرد ساخته و نشان کمال عنایتِ خداوند به موضوع آیه، یعنی دعاست.
2. تعبیر زیبا و سرشار از عطوفت (عِبادی) به جای «ناس» و مشابه آن، که توجه خاص به دعا را دو چندان می کند، همانطور که اضافه کعبه به خداوند در تعبیر (بَیْتی)[سوره بقره، آیه 125] مایه شرافت بیت است، اضافه بندگان به خداوند نیز مایه مباهات آنان خواهد بود.
3. حذف واسطه در جواب که فرمود: «پس تحقیقاً من نزدیکم» و نفرمود «بگو او نزدیک است». نظر برخی مفسران که کلمه «فقل» را محذوف دانسته اند[1] صائب نیست.
4. تأکید بر نزدیک بودن خداوند با حرف «إنّ».
5. آوردن صفت (قَریب) به جای فعل که بیان کننده ثبوت و دوام قربِ خداست.
6. ذکر فعل مضارع (اجیب) که تجدّد اجابت و استمرار آن را می رساند.
7. تقیید (اجیب دَعوَةَ الدّاع) به (إذا دَعان). این دو جمله مضمون مشترک دارند که نشان می دهد دعای واقعی، بدون شرط مستجاب است[2]

نکته ای در کلمات بزرگان اهل معرفت آمده و ادیبان عرفان آموز، مانند حکیم سنایی و عطار نیشابوری، آن را مبسوطاً بیان داشته اند و استاد ارجمند فاضل تونی(قدس سرّه) آن را از اساتید بزرگوارشان نقل می کردند و آن اینکه عبد در شرفیابی به حضور مولا باید هدیه ای عرضه کند که مولایش آن را نداشته باشد، وگرنه آن هدیه برای مولا ارزشمند نیست. بهترین هدیه عبد، بندگی، عجز، مسکنت، ابتهال و تضرّع اوست که مولا آن را ندارد و این نداشتن هم برای او کمال است.

 این مطلب، از مناجات امیرمؤمنان حضرت علی(علیه السلام) نیز به دست می آید که به خدا عرض می کند: «إلهی! کفی لی عزّاً اَن أکون لک عبداً و کفی بی فخراً أن تکون لی ربّاً. أنت کما أحبّ، فاجعلنی کما تحبّ» (کتاب الخصال، ص420). روی گردآلود بَر، زی او، که بر درگاه او  آبروی خود بری گر آبروی خود بری (دیوان حکیم سنایی، ص657)[3]

افزون بر آنچه گذشت، تامل در آفاق این کریمه، دست کم ما را به دو دستاورد مهم معرفتی، رهنمون می سازد.

1- هر دعای خیری به هدف اجابت می رسد

در استجابت دعا هیچ قید و شرطی وجود ندارد مگر خود مقید! به دیگر سخن «جمله (إذا دَعان) در آیه مورد بحث قید توضیحی است که مقیدش، یعنی (دَعوَةَ الدّاع) را شرح می دهد و مضون قید و مقید هر دو یک چیز بیش نیست. پس بنابراین در استجابت دعا هیچ پیش شرط و شرطی وجود ندارد. ممکن است سوال شود اگر چنین است پس چرا برخی دعاها نمی گیرد؟

جواب این است که اگر در مفهوم آیه تامل شود معلوم خواهد شد که بین دعای حقیقی و اجابت رابطه و پیوندی وجودی علی و معلولی برقرار است به گونه که اگر علت (دعا) حقیقتا تحقق یابد، معلول(اجابت) تخلف از علت نخواهد داشت. اما تحقق معلول ممکن است بنا بر مصالحی گاهی به تاخیر بیفتد. به طور کلی، عدم استجابت دعا، ریشه در دو چیز دارد: یک. شرک دو. جهل

توضیح اینکه دعا یعنی خواندن. اگر کسی به زبان خدا را بخواند اما در اعماق قلبش، به غیر امید بسته باشد، او در دعا مشرک است. و چنین کسی اساسا به مفاد این آیه عمل نکرده است چون آیه می فرماید: اذا دعان(تنها مرا بخواند)، پس جای اعتراض نیست که بگوید چرا دعای من مستجاب نشد. آری! «آن کس که از لحاظ اعتقاد و باور درونی، هم خدا را منشأ اثر و قدرت بداند و هم کار، قبیله، مزرعه و قدرت خویش را، دعای او خالص نیست و وعده اجابت به چنین دعایی هم داده نشده و ممکن است مستجاب نشود، چنان که دلیلی بر ضرورت عدم اجابت آن وجود ندارد، زیرا خدای سبحان همگان را از فضل خود بهره مند می کند: «یا من یعطی من سئله و یا مَن یعطی مَن لم یسئله و من لم یعرفه تحنّناً منه و رحمةً».

از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلّم) نقل شده است: اگر بدهکار دعای «اللّهمّ أغننی بحلالک عن حرامک و بفضلک عمّن سواک» را بخواند، دَیْن او ادا خواهد شد.[4] شیخ بهائی(قدس سرّه) می گوید: «من این دعا را تجربه کردم، اثر خود را بخشید و در مدتی کوتاه دیونم از راههایی که هرگز فکر نمی کردم پرداخت شد».[5] همین دعا را اگر بدهکار بخواند ولی به درآمد خود نیز اطمینان داشته باشد، به طوری که تکیه گاه او خدا و بهره کار وی باشد، ممکن است اجابت نشود، زیرا دعای او خالصانه نیست.»[6]

گاهی نیز دعای ما همراه با جهل است. مثلا از خدا چیزی را خواسته ایم که شر است. در حالیکه او منبع خیر است و چگونه ممکن است از منبع خیر، شر صادر شود؟! در این صورت نیز ما خدا را حقیقتا نخوانده ایم چرا که اگر مثلا می دانستیم درخواست ما برای زنده کردن بیمار، درخواستی برخلاف جریان طبیعی است، هیچگاه این دعا را نمی کردیم. یا اگر می دانستیم درخواست شفای فلان مریض به ضرر اوست، از اینگونه دعا کردن دست برمی داشتیم. ممکن است حتی از خدا خیر هم طلب کنیم ولی چون آن خیر به مصلحت نیست البته طبق وعده الهی استجابت می شود اما به دو صورت یا به جای آن، بلایی از سر ما دفع می شود و یا به تاخیر می افتد. مثلا نسبت به آینده دنیوی خود ما یا نسل ما یا برای آخرت جبران می شود.

این معنا در چند آیه از قرآن مورد سفارش و تاکید است:
1. دعا و درخواست باید خالصانه باشد. «فادعوا الله مخلصین له الدین» [غافر، 14]
2. با ترس و امید همراه باشد. «و ادعوه خوفا و طمعا» [اعراف، 56]
3. با تضرع و در پنهانى صورت بگیرد. «ادعوا ربکم تضرعا و خفیة» [اعراف، 55]
4. با ندا و خواندنى مخفى همراه باشد. «إذ نادى ربه نداء خفیا» [مریم، 3][7]

2- تقرب خدا به ما از نوع قرب قیومی است.

مراد از قرب خدا ببندگان قرب مکانى نیست زیرا اینگونه نزدیکى از خصوصیات جسم است خداوند منزه از مکان و جسمانیت است بلکه مراد قرب احاطى است باحاطه قیومیت و معنى استواء بر عرش در آیه الرحمن على العرش استوى (طه، 5) همین احاطه است.[8] نزدیک بودن خداى تعالى، حتی به معنی قرب زمانى و شرفى و رتبه اى هم نیست، بلکه قرب خداوند هیچ ماهیتى ندارد تا اینکه حد و تعریف داشته باشد، و کیفیتى ندارد تا با رسم تعریف شود، بلکه قرب خداوند، نزدیک بودن قیومى است، مانند قرب آنچه که قوام و استوارى اشیا به آن است، بلکه مانند قرب وحدت به مراتب اعداد است، زیرا وقتى به مراتب اعداد نظر شود، در آنها جز وحدت صرف یافت نمى شود، بدون اینکه چیزى به آنها ضمیمه شده باشد، با اینکه مراتب اعداد غیر از وحدت است و آثار و خواص آنها غیر از آثار و خواص وحدت است. پس وحدت، نزدیکترین اشیا به اعداد است و در عین حال، دورترین اشیا است به آنها، تا آنجا که گفته شده که وحدت ضد اعداد است.

پس چقدر نزدیک هستى تو اى کسى که براى تو وحدانیت عدد است و چقدر دوریم ما که موصوف به کثرت هستیم و چه خوب گفته شده است:[9]

دوست نزدیکتر از من به من است    وین عجب تر که من از وى دورم

پی نوشت ها:
[1] مجمع البیان، ج1   2، ص500؛ روض الجنان، ج3، ص42.
[2] تفسیر تسنیم، ج 9، ص 395 به نقل از: المیزان، ج2، ص30    33.
[3] پیشین، ج9، ص 394
[4] الاَمالی [صدوق]، ص317، مجلس 61؛ بحار الاَنوار، ج 92، ص301.
[5] الاَربعون حدیثاً [شیخ بهائی]، ص243    244، ذیل ح16.
[6] تسنیم، ج9، ص 412
[7] تفسیر نور، ذیل تفسیر آیه.
[8] اطیب البیان فى تفسیر القرآن، ج 2، ص337.
[9] ترجمه تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، ج 2، ص:
375



Mashregh

Anne’s Image of the Day: Spiral Galaxy Messier 96

Messier 96 (also known as NGC 3368) is an intermediate spiral galaxy of some 100,000 light-years across (about the size of our Milky Way), located about 31 million light-years away from Earth in the constellation of Leo (the Lion), while it is receding from us at approximately 897 kilometers per second. (The bright central area has a diameter of about 66,000 light-years).

It is the brightest and largest galaxy in the M96 Group (or the Leo I Group), a group of galaxies that contains between 8 and 24 members in the constellation Leo, including Messier 95 and Messier 105.

The bright inner disk of Messier 96 is composed of a smooth yellow stellar population of old stars, while the spiral arms are patchy rings of blue knots, which are clusters of young, hot stars. Several dark dust lanes around the compact core move in a delicate swirl towards the nucleus.

This significant amount of dust is apparently more concentrated on the right than on the left side of the galaxy. It is common that dust appears with greater contrast on the near side of a galaxy than on the far side, so this asymmetry indicates that the right side of this galaxy is the side of the galaxy nearer to us.

Messier 96 is far from being symmetrical. Its core is displaced from the center, its gas and dust are distributed asymmetrically and its spiral arms are ill-defined and also asymmetric, with a top looping arm way out of proportion to the other side of the galaxy, an indication that this arm is been tugged out due to the gravitational pull of other members in the group, or perhaps due to past galactic encounters.

On May 9, 1998 a Type Ia supernova explosion, designated SN 1998bu, was observed in this galaxy. A Type Ia supernova is a result from the violent explosion of a white dwarf star (a compact star that has ceased fusion in its core). SN 1998bu reached maximum light on May 21 then steadily declined in magnitude thereafter. Observations of the ejecta a year later showed that the explosion created 0.4 times the mass of the Sun worth of iron.

One interesting feature of the region is a huge ring of cold neutral hydrogen gas that spans some 650,000 light-years and surrounds most of the galaxies in the M96 Group. A 2010 study of the ring with the CFHT telescope reveals its (very faint) visible structure, and in combination with computer modeling, indicates that the ring consists of material blown out of Messier 96 and the elliptical galaxy NGC 3384 in a direct collision between the two galaxies, about a billion years ago. During that time the two galaxies have moved nearly 40 million light years apart.

A multitude of background galaxies peers through the dusty spiral. Perhaps the most striking of these objects is an edge-on galaxy that — because of a chance alignment — appears to interrupt the outermost spiral arm to the upper left of Messier 96’s core, and which appears to be about 1/5 the size of Messier 96. If the spiral is similar in actual size to Messier 96, then it lies about 5 times farther away.

'Spooky Action' Heats Up: Atoms Entangled at Room Temperature

The world of the very small can get pretty wacky — particles can be in two or more places at once, and even become entangled, wherein actions on one entity can affect its partners across the cosmos. Physicists have broken all kinds of records in proving the existence of so-called quantum entanglement, and now, they have done it again, coupling together thousands of atoms at room temperature.

Previously, these atoms could be paired only at temperatures cold enough to liquefy helium.

This new achievement could one day be applied to enable more sensitive magnetic resonance imaging (MRI) scans, superpowerfulquantum computers and even unhackable quantum communications networks unhackable by any known current technologies, researchers say.

A fuzzy place

Quantum physics explains how all known particles behave. A key feature of quantum physics is that the universe becomes a fuzzy, surreal place at its very smallest levels. For example, atoms and other building blocks of the cosmos actually exist in states of flux known as "superpositions," meaning they can seemingly be located in two or more places at once.  [Quantum Physics: The Coolest Little Particles in Nature]

One consequence of quantum physics is quantum entanglement, wherein multiple particles can essentially influence each other instantly regardless of how far apart they are. Albert Einstein dismissed this seemingly impossible connection as "spooky action at a distance," but decades of experiments have proven entanglement is real.

Entanglement may serve as the foundation of quantum communication networks that are theoretically perfectly secure against eavesdroppers, experts say. Entanglement is also key to quantum computing, which relies on quantum bits, or "qubits," that can be both "on" and "off" at the same time in their superposition state, unlike regular bits underlying conventional electronics, which can only be either on or off. If two qubits were to be entangled in their superposition state, it would mean there would be four bits' worth of storage. The more of these qubits scientists can entangle to work in unison, the more calculations a quantum computer can run simultaneously. In principle, previous research suggested that a quantum computer with 300 qubits could perform more calculations in an instant than there are atoms in the universe.

Scientists would like to not only entangle microscopic qubits each made of just a few particles, but also macroscopic ensembles of huge numbers of particles. Macroscopic ensembles can generate much larger, more detectable signals when scanned than microscopic qubits can, said study co-author David Awschalom, an experimental physicist at the University of Chicago.

However, magnetism or heat can easily disrupt entanglement. Toentangle macroscopic ensembles, previous research used super cold temperatures of about minus 454 degrees Fahrenheit (minus 270 degrees Celsius) and huge magnetic fields stronger than the kind used in conventional MRI scans.

Entangling big things

Now, scientists have entangled macroscopic ensembles at room temperature using magnetic fields as weak as those seen in refrigerator magnets. Furthermore, they achieved this entanglement in a commercial semiconductor material routinely used to make devices such as LEDs, the researchers said in the new study.

"Fabrication techniques that already exist in industry for working with this semiconductor can be used toward developing entanglement-harnessing devices,"Awschalom told Live Science.

The new technique uses infrared laser light, instead of frigid temperatures, to align the magnetic states of thousands of electrons and atomic nuclei on a wafer of silicon carbide, which is often used in devices by the semiconductor industry. It then uses electromagnetic pulses much like those used inMRI scans to entangle the particles in a space the size of 40 cubic microns, or about half the size of a normal red blood cell.

One potential application for this new technique could be quantum sensors, which take advantage of the sensitive, fragile nature of entanglement to exceed the sensitivity limits of traditional sensors, the researcherssaid. In addition, this new method allows room-temperature entanglement in bio-friendly silicon carbide; quantum-entangled silicon carbide could be used as part of biological sensors inside living organisms for more more sensitive MRI scans.

"We are excited about entanglement-enhanced magnetic resonance imaging probes, which could have important biomedical applications," study co-author Abram Falk, a research staff memberat IBM's Thomas J. Watson Research Center, said in a statement.

The scientists detailed their findings online Nov. 20 in the journal Science Advances.

Follow Charles Q. Choi 

تحقق پدیده درهم‌تنیدگی اتم‌ها در دمای اتاق

◾️ تحقق پدیده درهم‌تنیدگی اتم‌ها در دمای اتاق

محققان موفق به انجام پدیده موسوم به درهم‌ تنیدگی کوانتومی در شرایط اتاق شدند که می‌توان از آن برای کاربردهای حیرت‌انگیزی در فناوری اطلاعات استفاده کرد. امکان ذخیره سازی اطلاعات با حجم بالا در فضایی بسیاری کم یکی از مزایای این فناوری است.

ذرات بسیار‌کوچک غیرقابل پیش‌بینی هستند، این ذرات در یک لحظه می‌توانند در دو یا چند مکان باشند و حتی در جایی به دام بی افتند که اقدامات روی یک ذره می‌تواند روی جفت آن در سراسر جهان تاثیر بگذارد. فیزیکدانان اخیرا موفق شدند هزاران اتم را در دمای اتاق جفت کنند. پیش‌از‌این، این اتم‌ها تنها در دماهایی بسیار سرد تاحد دمای میعان هلیوم جفت می‌شدند.

طبق گفته محققان این دستاورد جدید می‌تواند روزی برای عکسبرداری حساس‌تر رزونانس مغناطیسی (MRI)، رایانه‌های بسیار قدرتمند‌ کوانتومی و حتی شبکه‌های ارتباطات کوانتومی غیرقابل‌ نفوذ توسط فناوری‌های شناخته‌شده استفاده شود.

فیزیک کوانتوم چگونگی رفتار همه ذرات شناخته‌شده را توضیح می‌دهد. امتیاز کلیدی فیزیک کوانتومی این‌جا است که جهان در ابعاد کوچک بسیار نامعلوم است. برای مثال، اتم‌ها و دیگر اجزای سازنده کهکشان درواقع در وضعیت گذرایی موسوم به وضعیت برهم‌نهی (superposition) قرار دارند. بدین‌معنی که این ذرات می‌توانند در یک لحظه در دو یا چند مکان باشند.

درهم‌تنیدگی، کلیدی برای محاسبات کوانتومی متکی بر بیت‌های کوانتومی یا کیوبیت‌ها است که در حالت برهم‌نهی کیوبیت‌ها در یک لحظه می‌توانند هر دو وضعیت "روشن" و "خاموش" را اختیار کنند. اگر دو کیوبیت در حالت برهم‌نهی باشند بدان معنی ‌است که گنجایش ذخیره‌سازی چهار بیت را دارند. در اصل، تحقیقات قبلی نشان‌ می‌دهد که یک رایانه کوانتومی با 300 کیوبیت می‌تواند در یک لحظه محاسبات بیشتری را نسبت به تعداد کل اتم‌های موجود در جهان انجام‌ دهد.

 به‌گفته دیوید آشالوم ، فیزیکدان تجربی دانشگاه شیکاگو (University of Chicago)، دانشمندان علاوه ‌بر کیوبیت‌های میکروسکوپی درپی گرفتارکردن گروه‌های ماکروسکوپی هستند تا بتوانند پیغام‌های بسیار بزرگ‌تر و قابل‌تشخیص‌تری تولید کنند.

 بااین‌حال، مغناطیس و حرارت می‌توانند به‌راحتی فرایند این درهم‌تنیدگی را مختل‌ کنند. برای به دام‌انداختن گروه‌های ماکروسکوپی، تحقیقات قبلی از دمای فوق سرد در حدود منفی 454 درجه فارنهایت (منفی 270 درجه سانتیگراد) و میدان مغناطیسی قوی‌تر، از نوع استفاده‌شده در اسکن MRI معمولی استفاده کردند. در‌حال‌حاضر دانشمندان، ذرات ماکروسکوپی را در دمای اتاق با استفاده از میدان مغناطیسی ضعیف درحد آهنربای یخچال گرفتار کرده‌اند.

 روش جدید به جای دمای بسیار‌ سرد از نور لیزر مادون‌قرمز برای تنظیم بخش‌های مغناطیسی هزاران الکترون و هسته اتمی در یک قطعه سیلیکون کاربیدی استفاده ‌می‌کند. سپس با استفاده از پالس‌های الکترومغناطیسی بسیار شبیه به اسکن MRI ذرات را در فضایی به اندازه 40 میکرون‌ مکعب که حدود نصف اندازه یک سلول‌ قرمز خون است گرفتار می‌کنند.

🌐 دانشمندان یافته‌های خود را در مجله Science Advances چاپ‌ کرده‌اند.

کلام علی(ع)

در پی سرعت عمل مباش، 

بلکه به دنبال خوب انجام دادن آن باش، 

زیرا مردم نمی پرسند در چه مدت کار را به سرانجام رساند،

 بلکه از کیفیت انجام آن می پرسند.

شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید/ ج 20/ ص267